🧠 Dlaczego dzieci są coraz mniej odporne psychicznie?

Aleksandra Szczęśniak
22 kwi
2 minut(y) czytania

🔍 Coraz więcej nauczycieli, rodziców i specjalistów zdrowia psychicznego zauważa niepokojące zjawisko: dzieci i młodzież wydają się mniej odporne psychicznie niż wcześniejsze pokolenia. Częściej przeżywają lęki, trudności w radzeniu sobie z frustracją, a także szybciej się zniechęcają.

Czy to efekt zmian społecznych, wychowawczych, a może neurobiologicznych?

Przyjrzyjmy się temu zjawisku z perspektywy psychologii rozwojowej i społecznej.

🧩 1. Nadmiar bodźców i natychmiastowe gratyfikacje

Współczesne dzieci funkcjonują w świecie, w którym dostęp do nagród (dopaminy) jest dosłownie na wyciągnięcie ręki – wystarczy kliknięcie w ekran.

🎮 Gry, TikTok, YouTube Shorts uczą natychmiastowej gratyfikacji, co zubaża mechanizmy samoregulacji.

W konsekwencji dzieci mają trudności z:

opóźnioną gratyfikacją,
koncentracją,
tolerowaniem nudy czy frustracji.

📌 Badania (Twenge, 2023) pokazują, że dzieci spędzające ponad 3h dziennie przed ekranem, mają wyraźnie niższą odporność psychiczną niż ich rówieśnicy sprzed dekady.

🛟 2. Rodzicielstwo ochronne (helikopterowe)

Zbyt duża koncentracja na ochronie dzieci przed wszelkim dyskomfortem paradoksalnie sprawia, że dzieci nie rozwijają odporności psychicznej.

Przykłady?

Dziecko nie radzi sobie w relacji – rodzic interweniuje.
Zbyt trudne zadanie – rodzic wykonuje za dziecko.
Niezadowolenie – natychmiastowa „nagroda pocieszenia”.

🧠 Tymczasem odporność buduje się poprzez DOŚWIADCZENIE dyskomfortu, porażki, odmowy, frustracji i sukcesu po wysiłku.

🧊 3. Presja sukcesu i perfekcjonizmu

Wielu młodych ludzi żyje pod nieustanną presją osiągania:

dobrych ocen,
osiągnięć sportowych i artystycznych,
popularności w social mediach.

👥 Dodatkowo, algorytmy porównywania (Instagram, TikTok) nieustannie wystawiają ich na idealne obrazy rówieśników, co pogłębia poczucie niedoskonałości i lęku przed porażką.

🤐 4. Brak przestrzeni na emocje

Choć mówi się coraz więcej o zdrowiu psychicznym, dzieci nadal często nie mają przestrzeni ani języka, by mówić o tym, co czują.

Szkoła rzadko uczy regulacji emocji.
Rodzice (często nieświadomie) bagatelizują uczucia: „nie przesadzaj”, „inni mają gorzej”.
Społeczeństwo premiuje „grzeczność” i „radzenie sobie”.

📚 Tymczasem odporność nie oznacza niewzruszoności, lecz umiejętność rozumienia i przeżywania emocji, bez rozpadania się pod ich naporem.